United States or Palau ? Vote for the TOP Country of the Week !
Don Crisóstomo, anyá, sa cawacasa'y dumatíng po cayó: hinihintay cayó naming lahat: tin~gnan po ninyó ang m~ga pader: mayroon nang sampong metro at sampong centímetro ang táas; sa loob n~g dalawáng áraw ay magcacaroon na pantay tao wala acóng tinanggap cung hindi mulawin, dún~gon, ípil, lán~gil; humin~gi acó n~g tíndalo, malatapáy, pino at narra, at n~g magamit sa m~ga pintuan, palababahan at iba pa; ¿Ibig po ba ninyóng makita ang m~ga yun~gib?
Sa bayang Pulilan ang lalong masakláp sangsalapi't walo ang sin~gil sa binyag, yao'y tubig manding sa Jordang nagbuhat kaya't mahalaga ang naguíguing bayad. Kagagawang yao'y ¿sino sa may isip ang dí susungkuin n~g paghihinagpis? at mapipilitang isigaw n~g hibik ang m~ga paghamak sa wastong matuíd.
Siya n~ga'y naggugol lubos nagcagasta na hindi sinin~gil capaguran niya, sa fraile't tagalog n~g macamtan nila ang pagcacauala sa cárcel n~g dusa. Itong si Fray Galan recoletong hirang si Fray Ariaga franciscano naman at si Fray Cornejo Domenicong tunay: si Padre Burgos n~ga siyang nagsangalang.
Bru: Opo, at sa katunayan, ay naririto po ang buhok at sampu n~g n~gipin n~g taong: napatay ...¡Susmariosep.....! ¡Talagang hayop si Mariano Gil! ¡Naku ang n~gipin n~g taong napatay! Ang: ¿Bakit po, Nanay? Bal: Eh, iyan bang hayop na iyan, linoko na naman akó. Bru: Eh, hindi po ba buhok iyan? Bal Oo n~ga, buhok, n~guni't ito'y pustiso ko animal at hindi sa patay na taong gaya n~g sinabi mo.
Ulol na tawo ito, ang pa-an~gil na sagot ni Kadiliman, hindi iyan lamang ang mangyayari kundi mawawalan sa akin n~g pagkakatiwalâ ang lahat. ¿Bakit, ang sagot ni Lolay na nan~gan~galigid sa dalawang mata ang luha?
=Candido Lopez= Agrimensor Bago magpasukat sa iba ay makipagalam muna kayo sa kanya ng malaman ninyo ang kanyang halaga at kondisyon ng paninin~gil sa daang Ave Rizal 2121, Sta. Cruz, Maynila.
Sinabi co nang hindî nagpapabayad si Rizal, sa lahát n~g m~ga taga Dapitang canyang guinágamot; datapuwa't sinísin~gil cung m~ga ibang láhì at ang nasísin~gil niyang ito'y canyang ipinamímili n~g m~ga cailan~gang ipinamamahagui sa mahihirap, ó cung dilî caya'y guinugugol sa icagagaling n~g bayan. May na pa sa Dapitang isáng inglés na may bilíg ang isang matá upang ipagamót sa pahám na itinapon doon. Guinamot siya ni Rizal, inalis ang bilíg at lumiwanag ang matá. Nang magaling na'y sinin~gil siya ni Rizal n~g limangdaang pisong guintò, at pinagbayaran naman n~g inglés n~g maluwag sa loob. Ang salaping ito'y guinugol ni Rizal sa pagtatatag n~g m~ga ilaw sa m~ga lansan~gan at plaza n~g Dapitang dating wala roon. Nagtayô si Rizal n~g isáng Hospital sa tapat n~g canyang bahay, at doon niya dinadala, pinacacain, inaalagaan at guinágamot ang lahat n~g m~ga mahihirap na nan~gagcacasakit. Sariling salapî ni Rizal ang guinugol sa pagpapagawâ n~g hospital na iyon, at sariling salapî rin niya ang guinugugol naman sa m~ga cailan~gan at casangcapan n~g hospital at ang sa m~ga gamót, pagcain, pag-aalagâ at iba pa. Sa cagandahan n~g canyang loob ay culang na lamang ang siya'y sambahín n~g m~ga taga Dapitan, na pagcakita sa canya'y bumabatî at nagbibigay galang n~g higuit sa pag-galang sa páring cura at sa Gobernador, palibhasa'y paggalang na cús
Dito sa m~ga huling gagauin ay macasisin~gil n~g camunting upa na siyang pagcucunan n~g magugol sa lahat n~g gagamitin at sa quinacailan~gang catulong at alagad sa Sanayang bayan, pati nang upa n~g Kagauad at n~g Comisario cun maaabot pa. Sino mang mamamaya'y di macatatangui sa pananandata cun siya'y cailan~ganin ayon sa cautusan, n~guni't di mapipilit ang alin man hangan may magcusang pumasoc.
¡Haling! ang biglang sinabi ni Sinang, hindi ang lahat n~g sumisin~gil n~g mahal ay marunong na. Tingnan mo si doctor Guevara; pagcatapos na di natutong umalalay sa nan~gan~ganac, hanggang sa putulin ang ulo n~g sanggol, sinin~gil n~g limampong piso ang nabaong lalaki ... sumin~gil ang siyang nalalaman. ¿Ano ang kinalaman mo? ang tanong sa canya n~g canyang pinsan at siya'y sinicó.
¡Hindi! ang sagót na paan~gil at galit, at saca biglang nagpatinghigâ n~g boong lacás sa hiligán n~g sillón. Sa pagcámanghâ n~g nan~gasasalas ay nan~gagtin~ginan sa pulutóng na iyón: itinungháy n~g dominico ang canyáng ulo upang tingnán niya si pári Dámaso sa ilalim n~g canyáng salamín sa mata.