United States or Djibouti ? Vote for the TOP Country of the Week !
Isang araw ay naparoon siya sa bahay ni G. Antonio Regidor at nagsabing siya'y aalis sa bahay na iyon at siya'y pasasa París, sa pagca't nararamdaman niyang tila siya'y ibig maraig n~g paghilig n~g budhî sa isá sa m~ga dalagang iyon. "Hindî mangyayaring dayain co ang dalagang iyon ani Rizal cay Regidor; hindî acó macapapacasal sa canya, sa pagca't hindî itutulot na gawin co ito n~g m~ga ibang pag-ibig na linisan co sa ating lupain, at dî co n~ga maitutumbas ang pagdaráy
"Ang pagca maramdamin ang púsò" ani Rizal "ang siyang pan~gulong budhî n~g "indio", at sinugatan nila ang pagca maramdaming iyan; at cung natutong manatili sa pag-titiís sa m~ga hirap at pagcaamis n~g búhay sa paanan n~g isang bandera n~g taga ibang lúp
Nagpatuloy n~g pagcakita ang panimdim ni pari Salví n~g iba't iba pang m~ga bagay ...; ¿n~guni't sino ang macapaglilipat sa papel n~g lahat n~g mapapanimdim n~g isang nag-aalab na budhi?
¡Guinoo!...ang tugón ni María Clarang nan~gan~gatal. Nahulaan n~g Capitan General cung anó ang talagang ibig niyang sabihin at sumagót: Totoó pong magaling, guinoong binibini, na cayó'y magcasiya sa galák n~g inyóng sarilíng budhî at sa pagmamahal n~g inyóng m~ga cababayan, na ang catunaya'y siyá n~gang lalong magaling na ganting pála, at hindi na tayo dapat humin~gi pa n~g iba.
Tayo rin ang may gawa n~g ating m~ga pagdaralita, hwag nating bigyan sala ang sino man cundi linilin~gap at pinababayaang tayo'y apihin n~g calupitan, sapagca't cung makita sana niyang tayo'y nahahandang makitungali at magtiis n~g cahirapan dahil sa pagsasangalang n~g ating catuiran, maniuala cayong ang di dumidin~gig na iyan ang siyang una unang magcacaloob n~g calayaan, datapwa't samantalang hindi tinataglay n~g Bayang Filipinas ang casucatang lacás n~g loob upang isigaw na nacatunghay ang noo at hubad ang dibdib sa canyang carapatang magtamó n~g catuirang makisalamuha sa lahat at papagtibayin ang catuirang iyan n~g canyang sariling dugó; hangang ating nakikitang ang m~ga cababayan nati'y sa sariling calooba'y nagdaramdam n~g hiya at dinirin~gig ang atun~gal n~g tinig n~g masamang budhi na nagn~gin~gitn~git at tumutol na sa hayag ay ayaw umimic at nakikisang-ayon sa nagpapahirap upang cutyain ang pinasakitan at pinarurusahan, samantalang nananatili ang ating m~ga carugo sa tacsil na asal na walang ini-ibig cundi ang sariling cagalin~gan; ¿bakit sila'y bibigyang calayaan?
Walang sinasabi sa librong iyon cung dî ang m~ga hidwang caasalán at ang m~ga malíng pananampalataya n~g halos lahat n~g m~ga filipino, at ang canilang labis na pagca mapaniwalain sa lahat n~g sa canila'y pasampalatayanan n~g m~ga nagpapangap na cahalili n~g Dios, niyang Dios na totoong mahabaguin, dakila sa pagca masintahin sa canyang kinapal, walang han~ggan ang pagca mairuguin sa catowiran; niyang nan~gagpapangap na corderong ma-amo, nagsipanumpang mananatili sa carukhaan, sa pagpapacalinis n~g budhî at calolowa, sa paglayô sa cahalayan at sa maruruming layaw n~g catawan, sa tunay na pagpapacumbaba at pagca masunurin, bago'y ang guinagawa'y lihis na lihis sa canilang m~ga catungculang banal, sa canilang m~ga sumpâ, sa m~ga damdamin n~g bawa't taong may dalisay na calooban....
Aayaw ang m~ga caibiga't m~ga ibang tao na aco'y pumarito, at ipinaalaala nila sa aking lumálagay acó sa pan~ganib na líhim sa ganitóng gawâ; n~guni't umaasa aco sa ganap ninyong pag-ibig sa catuwirang tumatankilic sa lahát n~g m~ga nasásacop n~g España sa Filipinas; umaasa rin acó sa dalisay cong ipinagmamasakit at sa capayapáan n~g aking budhî, at matututong in~gatan aco n~g, Dios at n~g m~ga cautusán sa lahat n~g m~ga sílò pagpapahamac.
Isang malakás na palo ng yantok ang nagpabalik sa budhi kong tumanan. ¿Ilang sandali akong hindi nagkamalay tao?
Siya'y naglulucsó, naggagalaw, ibig niyang sa gayóng gawa'y gagarin siyá ni Sisa. Naririnig sa dacong malayo ang música n~g procesióng tumutugtog n~g isáng marchang malungcót at dakila, datapuwa't naglulucso ang guinoong babae n~g catacot tacot na ang sinusunod ay ibang compás, ibang música ang tumútunog sa loob n~g canyáng budhi.
Kung ibig na ninyong magbalik ay hindi ko kayo pinipigilan: hari kayo n~g inyong loob. Subali't alalahanin lamang ninyo na kayo ay may malaking sagutin na dapat taglayin sa m~ga darating na araw, sa harap n~g bayan, sa harap n~g Diyos at sa haráp n~g inyong sariling budhi. ¡Gawin n~g sino man ang maibigan! Datapwa't, ¡bumagsák sa ulo n~g m~ga may sala ang sumpa!...
Salita Ng Araw