United States or Bolivia ? Vote for the TOP Country of the Week !
N~guni, at sapagca ang lahat nang gagauin nang tauo, ay i-aalinsunod sa regla, cun ang pagaalio, na isa rin namang cabanalan ay napapasinsay ó napapacalabis, ay naguiguing vicio. Ang paglalaró nang bata sa capoua báta, ay ilalagay sa catamtaman at houag itulot sa caniyang puso ang anomang camalian na icapipintas sa caniyang asal.
Hindi ko sinasabing ating paghanapin sa patalim n~g sandata ang ating iguiguinhawa, sapagca't hindi cailan~gan ang espada sa icagagalíng n~g Bayan, datapwa't tutuclasin natin ang cagalin~gang iyan sa pamamag-itan n~g carapatan, sa pagbibigay unlac sa catwiran at sa sariling camahalan n~g isang tao, sa pag-sintang dalisay sa tapat na asal, sa ano mang bagay na mabuti at sa ano mang cadakilaan hangang sa ihayin ang buhay sa camatayan, at pagca dumatíng na ang Bayan sa gayong mataas na calagayan, ang Dios ang sa canya'y nagbibigay n~g sandata at nabubulíd ang m~ga nagpapasamba, nabubual ang m~ga tampalasan, catulad n~g pagcalansag n~g m~ga bahay bahayang baraja.
Marikit ang murang hiyas kay sa mahal, kung ang gumagamit ay dukha n~gang tunay; ang dukhang magsuot n~g aring marin~gal kahit man binili, parang hiram lamang. Kahit na sa bahay ay dapat magsuot n~g damit na puting talagang pangloob, at huag mong gayahan ang asal na buktot sa gawing malinaw ... ¡Hubu't hubad halos!
Si Isaac ay mabait, mabanayád ang asal; di ipinahintulot ni Sara, na cániyang ina, na magasáua sa, man~ga babaye na taga Canaan, na palalo,t malupit, cun di cay Reveca, na tubo sa caniyang angcan na marunong matacot, mamintuho,t, cumilala sa Díos.
Sa kaniyang m~ga aklat, tula at sulat, ay napagkikilalang ang adhikang katubusan n~g Pilipinas, ay ibig niyang makamtan sa pamamagitan n~g karunun~gan at kadakilaang asal muna n~g kanyang m~ga kalahi, bago isipin ang ibáng paraan. Isang araw n~g buwan n~g Mayo ná 1896 ay sinugo ni Bonifacio si Dr. Si Rizal ay sumalun~gat sa ganyang nais.
Maánong magisip-isip; maánong harapín at kilalanin ang Matwíd!... Oh, alíping asal na ulirán sa kahaláyan! Oh, mga táong walâng sariling damdámin! Salámat at ang mga konséhong gaya ng inyóng kinaaníban ay iilán-ilán lamang. At kung hindi, anóng talas na sandátang makakalaság ng mga káaway ng Pagsasarilíng pinakamimithî ng Báyan!
Ñgayo,i, naquiquita co, na dito sa Maynila,i, naririto ang civilizacion . Ñgayo,i, naquiquilala co, na ang ating mañga ugali diyan sa ating bayan, ay malayong-malayo sa mañga ugali nang tauong civilizado . Caya ang pananamit, ang pañguñgusap, ang paqiquipagcapouatauo, ang mañga quilos, at ang iba,t, iba pang asal nang mañga tagarito,i, malayong-malayo sa naquiquita nati,t, inaasal diyan sa canitang bayan.
At hindi dápat limuting caya lamang nacapaghihipit sa bawa't táo ang samahan, ang capisanan bagá n~g m~ga mamamayan, ay cung sacali't ibinibigáy na sa lahát ang lahát n~g m~ga kinacailan~gang gamit upang malubos ang cagalin~gan n~g caniláng m~ga asal.
Aquing natatantô, ina, na ang matalas mong bait, ay nadarayaan, di ang cagandahan, di ang pagca guinoo, di ang munting ari ni Amadeo, cun di ang magandá niyang asal, ang nacahicayat sa iyo, na ibigáy sa aquing esposo, n~guni hintay muna, ina, at magmamasid acong man~ga ilang arao.
Cun ano,t, yaong dalagang dating masayang loob at mahinhing asal ay n~gayo,i, laguing namamanglao at caguitla-guitlang ugali? Cun sino ang nagnacao sa canila nang cabaitan, nang cahinhinan, nang casayahan nang loob, sampon nang casiglahan nang canilang catauan? ¡Ay sa aba co!