United States or Malaysia ? Vote for the TOP Country of the Week !


Terwijl zijn grooten, ja zelfs zijne naaste bloedverwanten hem slechts met gekromden rug durfden toespreken, stond deze Griek, met zijne rijzige, fiere gestalte, als zijns gelijke voor hem. Terwijl de Perzen ieder woord dat zij tot hun gebieder richtten, met bloemrijke volzinnen en vleiende spreekwijzen plachten op te sieren, sprak de Athener rond, eenvoudig en ongekunsteld.

Hoezeer Erasmus-zelf thuis was in die classieke letterkunde bewijzen niet alleen werken als de "Spreekwoorden" en de "Spreuken" , maar blijkt op iedere bladzijde van al zijn geschriften, waar spreekwijzen, beelden, voorbeelden, zinspelingen, aan classieke auteurs ontleend, schering en inslag zijn. Erasmus is de humanist, en behoort naar zijn geestesaanleg geheel tot de humanistische beweging.

Ja! men heeft zelfs getracht, eenige Sanskritische spreekwijzen samen te stellen, die een Litauisch Duna-bewoner, toen men ze hem voorlegde, zonder veel moeite even goed verstond als de taal van zijn buurman. Er bestaat een verwonderlijk verband tusschen de vorming der talen, die in ruimte door vele honderde mijlen, en in tijd door eeuwen gescheiden zijn.

Dit zeldzame stuk van welsprekendheid eindigde met eenige overdrevene spreekwijzen, waaruit de vaderlandsliefde ten volle bleek. "Engeland is altijd het voornaamste volk geweest door de onverschrokkenheid zijner reizigers in aardrijkskundige ontdekkingen. "Hoezee! hoezee!" riep de vergadering, door deze treffende woorden opgewekt.

Indien deze woorden door een vermaner van de gewone soort waren gesproken, in wiens mond zij slechts vrome, redekunstige spreekwijzen zouden geweest zijn, zouden zij misschien niet veel indruk hebben gemaakt; maar uit den mond van iemand, die zich voor de zaak van God en den mensch dagelijks koelbloedig aan boeten en gevangenis blootstelde, hadden zij een gewicht dat men niet kon nalaten te gevoelen, en beide ongelukkige vluchtelingen bevonden dat hun daardoor kalmte en kracht werden ingeboezemd.

Heeft de schrijver dit bereikt door, in groote mate en zeer nauwkeurig, sommige middelen der realistische persoonsbeelding aan te wenden, d.w.z. heeft hij deze figuur zekere telkens terugkeerende gebaren, kleine eigenaardigheden en haar alleen eigen spreekwijzen die alle dan natuurlijk in logisch verband staande met haar innerlijk verleend, zoodat wij daardoor verleid worden, óók den haar eigen buitengewonen adeldom van ziel als waar aan te nemen, ofschoon wij dien eigenlijk onwaarschijnlijk achten?

Bij de Groninger spreekwoorden en zegswijzen ontwaren wij vooral een gezond en typeerend realisme. Maar ook ethisch-hoogerstaande spreekwijzen zijn niet zeldzaam, als: "'t is nou oart, moar 't zal wel voart wor'n", gezegd van iemand, die in overmoed, uit overvloed geboren, versmaadt wat hij later zal moeten missen.

Maar ik sprak daar zoo juist van spreekwijzen, die een beslist Christelijk volkskarakter openbaren, en ook deze zijn niet gering in aantal. klinkt het met kalme berusting. Kan het anders? Verricht hij het een of ander goed werk, dan doet hij dat "ter iere Goads" of "om Goads wil." Wil hij met aandrang iets vragen, dan zegt hij "Ik bêj dich um Goads wil."

Over het algemeen komt tot uiting een groote mate van praktisch-nuchter overleg, gepaard aan gulle trouwhartigheid. Bij de Saksers met hun gesloten halle-huis weerspiegelt zich vooral het berekende en terughoudende in de gangbare spreekwijzen van het gewest. Ik geef enkele voorbeelden uit Twente: 't Mot nen grooten sprekkert wezen, diê 't nen zwiêgert verbettert.

In hun spelen en spelend met elkaar omgaan bezigen de kinderen niet zelden formules en spreekwijzen, die herinneren aan oude, uitgestorven rechtsbegrippen en rechtshandelingen; Gaidoz en Rolland noemen dit: "le folklore juridique des enfants". Het vindingsrecht is bij hen nog volop in zwang. Wie is er iets kwijt Van achter op den dijk?