United States or Mongolia ? Vote for the TOP Country of the Week !


Duns Scotus, één der invloedrijkste scholastici uit de 14e eeuw, die de Onbevlekte Ontvangenis van Maria in tweehonderd bewijzen tegenover Thomas van Aquino verdedigde, waardoor hij veel bijdroeg dat dit een leerstuk der R.C. kerk werd. Zijn spitsvondige dialectiek bezorgde hem dan naam van Doctor Subtilis. Verg. Ecloga III 16. Quid domini faciant, ausint quum talia fures? Verg. Aeneïs VI. 126.

In deze Latijnsche vertaling heeft het grooten opgang in de Christelijke wereld gemaakt en zoowel de opmerkzaamheid van Scotisten als Thomisten getrokken. Na aanval op en verdediging van zijn stelsel door de stichters dier scholen Thomas van Aquino had het aangevallen, Duns Scotus zich in menig opzicht een aanhanger betoond maakten de volgelingen het tot onderwerp hunner disputen.

Bij zijn bepaling van het natuurrecht citeert Grotius, Philo, Lex mentiri nexia est ratio, quae lex non ab hoc aut illo mortali mortalis, non in chartis aut columnis exanimis exanima, sed corrumpi nescia, quippe ab immortali natura insculpta in immortali intellectu. Tertullianus, de corona militari M. Antonius Cicero, de republ. III Thomas 2'a 2'ae q. 57. 2° Scotus, III dist. 27.

En toch hebben de apostelen heidensche wijsgeeren en Joden, die uit hun aard zeer stijfhoofdig zijn, weerlegd, maar meer door hun leven en wonderen dan door hun sluitredenen, en verder lieden niet vlug genoeg van begrip om, even als Scotus, het voor en het tegen van ook maar één stelling te verdedigen. En nu?

Maar de man voelt volstrekt geen spijt over het verlies van zijn gezicht en hij gelooft veeleer, dat hij zijn roem voor een geringen prijs heeft gekocht. Ik heb ook onder het gehoor van een anderen prediker van tachtig jaar gezeten, die zulk een Godgeleerde was, dat men kon meenen Scotus zelf in levenden lijve weer voor zich te zien.

Wel vierden de apostelen vroom het avondmaal, maar als men hen ondervraagd had over de transsubstantiatie en de tijdgrenzen, waarbinnen die valt, over de wijze, waarop hetzelfde lichaam op verschillende plaatsen kan zijn, over het verschil tusschen Christus' lichaam in den hemel, aan het kruis en bij het sacrament van het avondmaal, op welk tijdstip de transsubstantiatie plaats heeft, daar toch het geheel der rede, waardoor zij tot stand komt, zich in elkaar opvolgende woorden laat oplossen, dan zouden zij, mijns bedunkens, niet met dezelfde scherpzinnigheid geantwoord hebben, als waarmee de jongeren van Scotus dit alles bespreken en onderscheiden.

Immers wie kan dat begrijpen zonder zes en dertig volle jaren te hebben zoek gebracht met de natuurkunde en de bovennatuurkunde van Aristoteles en Scotus?

Laten wij daarom ook, zoo gij het goedvindt, den lof, dien wij ons zelf toekennen, met getuigenissen uit de Heilige Schrift schragen of, zooals de geleerden zeggen, er een fundament aan geven, na eerst verlof aan de Godgeleerden gevraagd te hebben, dat het met hun genadig goedvinden ons geoorloofd zij; voorts, omdat wij een moeilijke taak aanvaarden en het misschien verkeerd zou zijn opnieuw de Muzen van den Helicon te roepen tot het ondernemen van zulk een lange reis, vooral daar de zaak minder bij haar thuis behoort, zal het misschien gepaster zijn te wenschen, dat, zoolang ik als Godgeleerde optreed en mij temidden van die doornen voortbeweeg, de geest van Scotus, die nog stekeliger is dan een stekelvarken of een egel, een tijd lang uit zijn Sorbonne in mijn binnenste zijn intrek neme en spoedig daarop weder verhuize, waarheen hij wil, desnoods naar de hel.