United States or Spain ? Vote for the TOP Country of the Week !


Jaar op jaar werden handelsvaartuigen aangevallen en uitgeplunderd. In 1873 moest men den weg van vrede en overreding verlaten; de oorlog werd den 26sten Maart verklaard. De eerste expeditie was niet gelukkig. De Nederlandsche troepen bestonden slechts uit vier bataljons en één batterij. Zij landden op 6 April te Kota Tjermin ten noorden van Olehleh, nauwelijks 3 1/2 KM. van Kota Radja verwijderd.

Een boot, de Maha, vertrekt van Olehleh den 30sten Mei en wij nemen daarop passage. Wij vertrekken van Kota Radja om vijf uur 's avonds. Een zeeofficier, dien wij bij aankomst in de haven ontmoeten, noodt ons zeer vriendelijk, met hem te dineeren. Zoo is onze laatste herinnering aan Sumatra er een van gastvrijheid. Wij zijn na den maaltijd aan boord gegaan.

Die geschiktheid bestond in vaardigheid met de tong en vaardigheid met de vuist. Een radja moest welbespraakt zijn. Want elk Karo-dorp had altijd door geschillen met elk ander Karo-dorp, over akkers, over recht van jagen, van visschen, van houtkappen, van weiden en gras-snijden. En die geschillen werden in den raad der dorpshoofden besproken en beslecht.

Laten wij dus ook haast maken, om van de laatste mooie dagen te profiteeren. Ik kon mijn intrek nemen met een paar vrienden in de villa Sjeik-Safaï-Bagh, eigendom van den radja Amar-Singh, een der broeders van den koning.

De eenigszins ingewikkelde toestand was deze: de vroegere Radja van Gianjar, de toenmalige stedehouder, was wel gewillig tot toegeven aan de rechtmatige eischen van het volk, maar hij dorst niet te handelen, uit angst voor een overmachtigen vazal, den Tjokorda van Oeboet.

Niet alleen bestaat niet meer de aardige baraderi, maar het bosch van amandelboomen is gekapt en in kleine perceelen gesplitst, juist als in Europa met parken gebeurt, en er zijn villa's verrezen, die men voor een seizoen kan huren. De radja Amar-Singh moet in zulke dingen heel snugger wezen, en hij heeft deze soort van speculatie niet beneden zich geacht.

Omdat hij de zoon was, niet van zijns vaders gemalin, met hem in rang en afstamming gelijk, maar van een bij-vrouw, uit geringere familie voortgekomen, werd de laatste Radja minder dan zijn voorgangers geëerd. De dochter van een aanzienlijk geslacht huwt niet met den zoon uit een minder edel. Liever blijft zij ongetrouwd, zoozeer dat tegen alle Oostersche denkbeelden en zeden ingaat.

Het was een Karangassemer dien Valentijn noemt als "den Coninck van Baly;" en een Karangassemer ook was die radja van Boeleleng tot wien de O.-I. Compagnie het verzoek richtte haar het monopolie te gunnen van die zeer voordeelige trafiek, den slavenhandel.

En "het graf van den Radja," die op de jacht hierheen verdoold, den weg terug niet meer kon vinden, en het hoofd op de steenen neerleggend, zich overgaf aan den eeuwigen slaap. Zijn Raden ajoe is hier, die hem ging zoeken; en de geheele stoet van vrouwen, die haar volgde. Maar achter die zalen van een roerloos gedrang van steenen gestalten vol, liggen andere ruimten, ledig geheel en al.

Daar begonnen de dingen, die den radja in botsing moesten brengen met de regeering. Djilantik kwam te staan waar sedert anderhalve eeuw zijn vaderen telkens gestaan hadden tusschen landgenoot en vreemden overheerscher in het nauw. Hij deed als zij gedaan hadden, en als ten slotte toch ook natuurlijk is dat een zwakkere doet: hij trachtte tusschen beiden door te glippen.