United States or Ghana ? Vote for the TOP Country of the Week !
Doch Mephisto, de eenzijdige duivel, kijkt zoo nauw niet, heeft Faust maar half verstaan, houdt hem het verdrag voor, dat hij eens met zijn bloed teekende; en waarin hij beloofde den duivel toe te behooren, zoodra hij mocht bereiken den toestand waarin hij kon berusten. De helrakkers willen Faust meesleepen, Mephisto wil zijn geest beletten, het overbodig geworden lichaam te verlaten.
Want nu beveelt hij Mephisto, die immers nog zijn dienaar is, hem bij de verlossing van het ongelukkig schepseltje behulpzaam te zijn. Hij beveelt hem dit in zwaar proza, dat, plotseling opkantelend te midden van de welgemeten verzen, den lezer doet beven. En weer moet Mephisto gehoorzamen, want Faust heeft berouw, is dus nog zich zelf.
Het voldoet Faust omdat deze gelooft: al zwerf ik, smartelijk genietend, ook heel de wereld door, al zal ìk alleen in mijn boezem ondervinden wat de heele Menschheid is toegedacht: nooit komt het oogenblik van harmonie, dat ik zal wenschen vast te houden omdat het zoo schoon is.... Het voldoet Mephisto omdat hij verwacht, den wel geleerden maar onervaren Faust in zingenot te doen ondergaan, m. a. w. het animale in Faust te doen overheerschen, zoo sterk, dat hij van zijn intellectueelen onvrede al minder gewaar wordt, en in deze tweede jeugd, in deze voluptueuze kindsheid, met zijn verdoofden geest gelooft, dat hij eindelijk in overeenstemming is geraakt met de buitenwereld.
's Menschen geestkracht zou verslappen indien hij niet door vernietiging van zijn pogen en door verzoeking aanhoudend werd geprikkeld: daarom is Mephisto den mensch toegevoegd. Deze maakt dus deel uit van Gods wereldplan. Hij moet in den mensch ook in Faust vruchteloos trachtend hem in 't ongeluk te storten, de goddelijke vonk telkens opnieuw doen ontgloeien.
Men merkt op dat Mephisto niet meer de leider is. Nadat hij vergeefs heeft getracht, het hof "esthetiesch op te voeden", zal Faust dit nu zich zelf doen. Hij doorleeft vele uitermate leerrijke ontmoetingen met personages uit de schimmenwereld. Goethe heeft de verwachting uitgesproken, dat de meeste lezers dit wel niet zullen begrijpen; ook Mephisto begrijpt er niet veel van: hij voelt zich in deze zuidelijke wereld
Mephisto heeft hem hierbij niet kunnen helpen; Mephisto, een product van Christelijken geest, heeft over de antieken geen macht. Hij zelf moet Helena halen van "De Moeders", met welke "wonderlijk-klinkende" uitdrukking Goethe gezegd wil hebben: de innerlijke, vrouwelijk-vruchtbare kracht van de schepping.
Maar nu brengt Mephisto, bijna zeker van zijn triomf, hem in aanraking met het meisje, zoo argeloos als men ze slechts in Katholieke landen aantreft. En ziet: Fausts zinnelijkheid zet zich om in liefde, het goede overwint. En opnieuw trekt de verleider Faust naar beneden.
De smart van heel de menschheid grijpt Faust aan, nu hij Margaretha ontredderd en verdwaasd op het stroo ziet zitten, zingend zinnelooze liederen, zooals een modern psychiater, begaafd met veel phantasie en impressionistische dichtermacht, ze den intuïtieven Goethe niet zou verbeteren. Faust wil haar uit het hol leiden, de poort staat open, Mephisto wacht met tooverpaarden.
Als ik nu kon zien, hoe naast mij een vrij volk leeft op vrijen grond, dan zou ik tot dìt oogenblik willen zeggen: Blijf toch, ge zijt zoo schoon! De sporen van mijn aardsch bestaan kunnen in lengte van tijden niet uitgewischt.... En voorvoelend dit geluk beleef ik thans het hoogste oogenblik mijns levens.... Hij zinkt ineen en 's duivels knechten willen hem vatten. Mephisto heeft dus gewonnen?
Jammer maar heeft men wel eens opgemerkt dat Faust nu niet wordt geroepen, om voor Gods rechterstoel (waar eens Mephisto macht over hem kreeg) zijn verlossing te bepleiten. Dan zou de tragedie eindigen in de sfeer waar ze is ontsprongen, d
Woord Van De Dag