United States or Saudi Arabia ? Vote for the TOP Country of the Week !


En dat is, dat in dit land de bovenste lagen van de maatschappij een paar geslachten stil gestaan hebben, terwijl een heel nieuwe levensbeschouwing de kamers van de denkers en boekengeleerden heeft verlaten, om in de maatschappij van onder op door te dringen als een levende stroom van bruikbare kennis van 't leven, zooals het in werkelijkheid is." "Waarom alleen van onder op?"

Hem daarentegen vermaakt in de eenzaamheid de gedachte dat alle menschelijke handelingen en drijfveren hare humoristische zijde hebben. Hij stelt zijne opmerkingen te boek; en zoo ontstaat, uit zijne eigen levensbeschouwing, zijne satire.

Het onderscheid is dit, dat in het wijsgeerig denken de behoefte ontstond aan een stelselmatige levensbeschouwing, dat wil zeggen: aan de centrale Idee, de centrale gedachte, de gedachte van waaruit het leven kan worden doorzien, de levensuitingen kunnen worden begrepen en gewaardeerd en die behoefte is in de romanliteratuur die u bedoelt natuurlijk niet aanwezig.

In den loop van de voorafgaande bladzijden moesten wij hier en daar eenig onderdeel aanroeren van Goethes levensbeschouwing, zijn natuurwetenschappelijken arbeid, zijn kunstopvattingen, zijn wijsgeerig getoonde sentimenten.

Bijna als bij instinct kwamen zij altijd tot elkaar met dezelfde opinie en die was bijna altijd precies het tegenovergestelde van die van Abraham. Hij had, terwijl hij daar zoo aan 't venster stond een gevoel, alsof er tusschen zijn levensbeschouwing en die van zijn vader een diepe klove moest zijn, een grooter afstand dan ooit tusschen oud en jong bestond.

En omdat ons Nederlandsche volk zich in haar kunstuitingen, zelfs in die van haar beste perioden, steeds meer een volk van particulariseerend gevoel dan van veralgemeenende verstandelijkheid heeft betoond, moet het ook niet verwonderen dat haar volks-kunst, waaronder onze nationale kleederdrachten te rekenen zijn, nooit belangrijker wordt dan wat met wat goede maar boertige smaak, veel werk-kracht en een vroolijke maar oppervlakkige levensbeschouwing bereikt kon worden.

Maar toch, nooit kon het geheel verborgen blijven, dat de levensbeschouwing en de moraliteit van het Kristendom in de grond van die van de baronnen verschilden.

Een bijzondere atmosfeer hangt om Conscience's romans, die zijn leven in strijd voor zijn vaderland heeft doorgebracht, waarin zulke woorden nooit vreemd en ongewoon klinken. Heeft toch niet elke mensch den drang in zich om zijn broeders tot eigen levensbeschouwing over te halen?

Mijn tweede deel "Meditaties" en mijn "Studies over tijdgenooten" verschenen in "De Jonge Gids". Heijermans, met wien ik vijandig leefde hij was redacteur aan "De Telegraaf" en ik was redacteur aan "De Amsterdammer", en we hebben mekaar erg bespot Heijermans, anders buitengewoon fel en brutaal, en zonder veel critischen kijk, ontdekte, dat wij er dezelfde levensbeschouwing op nahielden; wij waren in 1897 beiden lid van de S.D.A.P. geworden, en hij kwam naar me toe, vroeg me of ik aan "De Jonge Gids" wilde medewerken, en dat heb ik toen gedaan.

Alles al geprobeerd. Niets helpt. Netscher heeft goed beschreven, toen hij hem voorstelde: wandelend heel haastig als moest hij ergens heen. Die kouwe voeten plagen hem geweldig. Vergallen hem veel genot: Comedie, vergadering, rijtuig. Hij heeft een neiging, allerlei details uit zijn levensbeschouwing te verklaren met een beroep op zijn kwaal.