United States or United Arab Emirates ? Vote for the TOP Country of the Week !


Maar aan den anderen kant zou het misschien jammer zijn, indien de Faust even smetteloos-klaar ware geworden als de Iphigenie, wijl de vele onregelmatigheden en dissonanten, die wij er aantreffen, ons het onstuimig-worstelende in den levensgang van den Held zoo intens doen voelen.

Goethe had het manuscript van zijn "Schmerzenskind" Iphigenie naar Weimar gezonden, doch bewonderende brieven van zijn vrienden bleven uit. Men verbeet zijn teleurstelling. De uitgever klaagde dat de nieuwe Goethe-editie slecht verkocht; tusschen het Duitsche publiek en den eens toegejuichten dichter was het uit.

Het verweer kan ook in dit geval eenvoudig zijn en minder gezocht dan de tegenwerping: Iphigenie is nog niet ontbolsterd als het schouwspel begint: ze is niet de wijze vrouw, die ze in zich heeft. Het dramatiesch gebeuren pas maakt haar vrij van Heidensch bijgeloof over de verhouding tusschen mensch en Opperwezen. De ontvoering beramend, die voor haar een leege formule is geworden, ziet ze een licht opgaan, dat haar veroorlooft, afstand te doen van het haar overbodig geworden beeld; eerst d

Doch de man, wiens Iphigenie het "Elke menschelijke tekortkoming wordt door reine menschelijkheid uitgeboet" reeds had verkondigd, wist aan Egmonts ondergang de wrange vreugd des dichters niet meer te beleven. Hij kon in dien ondergang niet meer berusten. Evenals zijn moeder ontweek hij het tragische, maar wat zijn moeder wenschte: de oplossing dat had hij gevonden.

Uit zijn verhaal leidt Iphigenie nu met stelligheid af, dat hij haar broer is; haar vreugd openbaart zich niet in jubel maar in rustig dankgebed: "O laat niet het langgewachte Nog nauwelijks denkbare geluk gelijk De schim van een gestorven vriend vergeefs En driewerf smartlijker aan mij voorbijgaan!" Dra komt Orest weer: hij wordt nog steeds door de furiën gekweld.

Zoo verwondere het niemand dat de Iphigenie zoo weinig succes had, in den tijd dat Schillers Roovers de planken deden daveren. Pas twintig jaar na de definitieve voltooiing werd het te Weimar nogmaals opgevoerd, gevend Goethe dus dit merkwaardig gevoel: de onmiddellijke praesentie van een lang overleefden gemoedstoestand.

Door Iphigenie en Tasso was een langdurige evolutie naar deze schoone gelatenheid bekroond. In Hermann und Dorothea deed Goethe een poging, enkele menschen, strijdend om hun heil, voor te stellen: niet in doorzichtige gewaden die hun vormen en hun zielen nauw omhullen, doch in moderne kleedij en in het coloriet van zijn tijd.

En deze Iphigenie genietend, begrijpen wij wat er aan haar voorgangsters ontbrak.

De eerste, de proza-lezing van Iphigenie, die hij, overstelpt door ambtsbezigheden, in korten tijd neerschreef en deed instudeeren, werd spoedig na haar voltooiing opgevoerd. Hij zelf speelde de Orest, Corona Schröter de Iphigenie, Knebel de Thoas. Hoewel naar den inhoud in hoofdzaak gelijk aan de Iphigenie die wij thans kennen, mocht het werk Goethe niet bevredigen.

Is 't vrede tusschen ons? THOAS: Gij eischt zooveel in zulk een korten tijd. IPHIGENIE: Om goed te doen is overleg niet noodig. THOAS: Maar al te vaak komt uit het goede 't kwaad voort. IPHIGENIE. Het is de weifling die het goede slecht maakt. Bedenk u niet, hoor naar uw hart, geef toe.