United States or British Indian Ocean Territory ? Vote for the TOP Country of the Week !
Ten aanzien van Leeuwarden zie men daarvan veelvuldige bewijzen in de Geschiedkundige Beschrijving, II 4-77. Van honderden dier gebouwen heb ik in mijn Frisia Illustrata, of Teekeningen van Friesche kerken, gestichten, staten, dorpsgezigten enz. uit de vorige eeuw, afbeeldingen verzameld.
Niemand, die deze inrichtingen bezichtigt, kan een gevoel van dankbaarheid onderdrukken voor dezen man, die met het in het leven roepen van beide gestichten, de menschheid hier een niet te hoog te schatten dienst bewees.
In het begin dezer eeuw werden ook in Baden, als elders, ten gevolge der fransche omwenteling, de kerkelijke goederen door den staat verbeurd verklaard, om aan den onverschoonlijken diefstal een glimp te geven, werd dit, met een uitheemsch woord, secularisatie genoemd; en de geestelijke gestichten opgeheven.
Waarschijnlijk zal ik onder de Bijlagen eene Lijst van al de Kloosters opnemen. Het aantal verschillende gebouwen, waaruit die gestichten veelal bestonden, is opgenoemd door den Heer VAN LEEUWEN in de Aantt. op it aade Friesche terp, bl. 440.
Hoewel zulks zonder merkbare opschudding had plaats gehad, waren er echter hier en daar eenige baldadigheden aan kerken, kloosters en geestelijke gestichten bedreven, die natuurlijk den wrevel en 't misnoegen der Roomschgezinde ingezetenen hadden opgewekt.
Ja, zy had het goed gevonden, toen hy die beide arme vrouwen uit de Nieuwstraat, die nooit Amsterdam hadden verlaten, en nooit waren "uitgeweest" rondleidde op de Haarlemmer kermis, onder 't koddig voorwendsel dat de Koning hem belast had met: "het amuzeeren van oude vrouwtjes die zich zoo goed gedragen hadden". Zy vond het goed dat hy de weeskinderen uit alle gestichten te Amsterdam op koek en amandelmelk onthaalde, en ze overlaadde met speelgoed. Zy begreep volkomen dat hy de logementsrekening van de familie arme zangers betaalde, die terug wilden naar hun land, maar niet gaarne de have achterlieten, waartoe de harp behoorde, en de viool, en de bas, die zy zoo noodig hadden voor hun schamel bedryf. Zy kon het niet afkeuren dat hy 't meisje tot haar bracht, dat 'savends op de straat hem had aangesproken ... dat hy haar te eten gaf en herbergde, en 't
Van de nijverheid, van haren voortgang en van de doelmatige inrichting des arbeids sprak hij niet alleen met uitgebreide kennis, maar tevens met eene dichterlijke geestdrift, die mij verwonderde. Ik had reeds vroeger, zonder andere beweegreden echter dan de nieuwsgierigheid, eenige andere dergelijke gestichten bezocht. Nergens had ik zooveel orde en zindelijkheid aangetroffen.
Op dit door de groote gevolgen zoo belangrijke punt wordt door den Heer Rengers bijzonder gedrukt. Het is ook vermeld bij van Doorninck en Nijhoff, Bijdragen, I 66, boven aangehaald. De hoofdbepalingen der vrijheid zijn medegedeeld door Foeke Sjoerds, Alg. Beschrijv. I 391, volgens Emmius, 71 en de Oudheden en Gestichten, I 22.
De patriarch van Etsjmiadzin, het erkende hoofd der schismatieke kerk, eischt van de door hem benoemde bisschoppen geschenken, geëvenredigd aan de inkomsten van hun bisdom; waar hij zelf dus liet voorbeeld geeft, kan hij het den bisschoppen niet kwalijk nemen dat zij hetzelfde doen tegenover de gewone priesters; te minder daar de prelaten, zich niet kunnende mengen in de juist niet altijd loffelijke praktijken en spekulatiën, waardoor de leeken hun fortuin maken, wel genoodzaakt zijn om van de lagere geestelijkheid te halen wat zij kunnen, om zich van hunne verplichtingen jegens den patriarch te kwijten, de onkosten van de eeredienst te bestrijden, en te voorzien in hun eigen onderhoud, benevens in dat der scholen en der gestichten van liefdadigheid.
Eens binnen de geestelijke gestichten, dan was hij veilig; want deze gebouwen waren omvangen door eene afzonderlijke versterking, die na het verlies van den burg nog eene lange belegering kon doorstaan.
Woord Van De Dag