United States or Solomon Islands ? Vote for the TOP Country of the Week !


Het Zwevende Schaakbord is geschreven en... een soort humoristisch vervolg geworden op den Midden-Nederlandschen roman van Penninc en Pieter Vostaert. Hoewel in 1350 geschreven, denke men de handeling van den Walewein en ook van mijn Zwevende Schaakbord niet later dan het eerste begin der Elfde Eeuw en dan nog in de regionen der fantazie en niet der werkelijkheid....

Wat toch behoefde hij zich het hoofd zwaar te maken over de bouderie van een jong meisje, dat bij toeval het een en ander van zijn jongelui's-leven gehoord had, en dat zich uit die oppervlakkige kennis een romanesk-idée schiep, zeker een fantazie van stroomen champagne, rollende gouden tientjes en smachtende vrouwenarmen ... Wat had Frédérique hem eigenlijk verweten? Dat hij geene betrekking had?

Toch zou juist hy beter dan menig ander in-staat geweest zyn, dien onnoozelen "heer" 'n geschiedenis toetedichten, en 't stuk overteschilderen met de kleuren van z'n fantazie, als-i maar even tyd had gehad. Maar op-eens treft hem 'n vrouweportret... 'n koningin, of 'n fee, of 'n toovergodin, of 'n burgemeestersdochter, of 'n dame uit 'n boek... 't Was Femke!

Met een vloed van tranen en gezang was het opgebloeid in de mystiek der twaalfde eeuw, Sint Bernard bovenal. Men had de godheid bestormd met zijn snikkende aandoening. Om toch maar beter mee te mogen voelen in het goddelijk lijden, had men Christus en den heiligen al de kleuren en vormen opgedrongen, die de fantazie uit het aardsche leven putte.

Hy begreep niet hoe hy zoolang zich had kunnen bezighouden met allerlei onderwerpen, en vond het onverantwoordelyk zoo'n raadsel onopgelost achtertelaten. Leven dus, leven! Makkelyk gezegd, als-i maar geweten had waar-i slapen zou? En... eten! Z'n sarrende fantazie hield hem 'n monster-boterham van Vrouw Claus voor, en hy begon nu werkelyk zich te verbeelden dat z'n honger onuitstaanbaar was.

Het ameublement is zoo eenvoudig mogelijk. Eenige kussens en tapijten, benevens zijden gordijnen, met touwtjes aan lompe ijzeren krammen vastgemaakt, geven geen hoog denkbeeld van de fantazie en den smaak der perzische stoffeerders; en toch, iets anders is er niet te zien.

De stemmen worden zachter, sterven weg. Dezelfde zuivere, melancholieke toon keert geregeld terug en wordt door een slag op een metalen gong voortgebracht. Het lied, dat er wordt gezongen, het tooneel, dat ze opvoeren, 't zij kwijnend of hartstochtelijk, ieder van ons mag het uitleggen naar zijn eigen fantazie.

Wanhopige oppervlakkigheid, klatergoud van stijlversiering, bloemzoet romantisme, versleten fantazie, nuchtere moralisatie: steeds weer komt bij ons de verzuchting op: Zijn dit de tijdgenooten van Jan van Eyck? Zou hij dit alles bewonderd hebben? Zeer waarschijnlijk wel. Het is niet vreemder, dan dat Bach zich behielp met de kleinburgerlijkste rijmelaars van een rheumatisch kerkgeloof.

Nooit echter zal ik den imposanten totaalindruk vergeten, toen ik van een hoogte de geheele streek overzag. De stoutste fantazie kan zich geen voorstelling maken van iets, dat meer gelijkt op middeleeuwsche afbeeldingen van de hel.

Ja, waar zijn de nimfen en de elfen, de satyrs en de najaden, de tritons en nikkers, waar zijn al die half liefelijke, half schrikwekkende gestalten, waarmede de fantazie maar toch niet enkel de fantazie, ook het diep en innig besef van het geheimzinnige leven der natuur, met duizenden banden en draden aan dat der menschen verbonden, de geheele schepping, bosch en veld, berg en dal, beek en rivier, bevolkte?