Virginia juxta, Cerne, cruentato vulnus sub pectore servat, 825 Tristia defensi ferro monimenta pudoris, Et patriam laudat miserando in vulnere dextram. Illa est, quæ Thybrim, quæ fregit Lydia bella, Nondum passa marem, quales optabat habere Quondam Roma viros, contemtrix Clœlia sexus.» 830 Quum, subito adspectu turbatus, Scipio poscit, Quæ pœnæ caussa, et qui sint in crimine manes.

Exercent rabidam truculenta insomnia mentem: Jamque videbatur multo sibi milite Thybrim Cingere, et insultans adstare ad mœnia Romæ.

Sidoniusne puer, vix pubescente juventa, Laurentes potuit populos et Troia adire Mœnia, flaventemque sacro cum gurgite Thybrim? Et potuit Latium longo depascere bello? 680 Nos Libyæ terris tramittere signa pigebit? Et Tyrias agitare domos?

Nunc, o! nunc, socii, dominantis mœnia Romæ Credite vos, summumque Jovis conscendere culmen. 510 Hic labor Ausoniam, dabit hic in vincula Thybrim.» Nec mora: commotum promissis ditibus agmen Erigit in collem, et vestigia linquere nota Herculis edicit magni, crudisque locorum Ferre pedem, ac proprio turmas evadere calle. 515 Rumpit inadcessos aditus, atque ardua primus Exsuperat, summaque vocat de rupe cohortes.

Postera cum prima lustrabat lampade terras orta dies, urbem et finis et litora gentis diversi explorant: haec fontis stagna Numici, hunc Thybrim fluvium, hic fortis habitare Latinos. Tum satus Anchisa delectos ordine ab omni centum oratores augusta ad moenia regis ire iubet, ramis velatos Palladis omnis, donaque ferre viro pacemque exposcere Teucris.

Præceps ad ripas inmani turbine fertur, Sulfureis gelidus qua serpit leniter undis Ad genitorem Anio labens sine murmure Thybrim. 540 Hic ut signa ferox dimensaque castra locavit, Et ripas tremefecit eques, perterrita pulsis Ilia prima vadis sacro se conjugis antro Condidit, et cunctæ fugerunt gurgite Nymphæ.

Tum manus Ausonia et gentes venere Sicanae, saepius et nomen posuit Saturnia tellus; tum reges asperque immani corpore Thybris, a quo post Itali fluvium cognomine Thybrim diximus, amisit verum vetus Albula nomen; me pulsum patria pelagique extrema sequentem Fortuna omnipotens et ineluctabile fatum his posuere locis matrisque egere tremenda Carmentis nymphae monita et deus auctor Apollo.