1 - 10 a 21
Nec non Ausonii, Troia gens missa, coloni versibus incomptis ludunt risuque soluto oraque corticibus sumunt horrenda cavatis et te, Bacche, vocant per carmina laeta tibique oscilla ex alta suspendunt mollia pinu. Hinc omnis largo pubescit vinea fetu, conplentur vallesque cavae saltusque profundi, et quocumque deus circum caput egit honestum.
Ducit tot populos ingens et corpore et armis, Herculeam factis servans ac nomine famam, Antæus, celsumque caput super agmina tollit. Venere Æthiopes, gens haud incognita Nilo, 265 Qui magneta secant: solis honor ille metalli, Intactum chalybem vicino ducere saxo.
Stimulant manes, noctisque per umbras Increpitans genitor: stant aræ atque horrida sacra 140 Ante oculos, brevitasque vetat mutabilis horæ Prolatare diem: sedeamne, ut noverit una Me tantum Carthago? et, qui sim, nesciat omnis Gens hominum? letique metu decora alta relinquam?
Hoc enim dicunt, quod illa gens tenebrarum rebellaverit adversus Deum, antequam mundus fieret; et ille cavens ne regna ejus loco adveniente hostili impetu vastarentur, misit huc membra sua, substantiam suam, hoc quod ipse est; si aurum, aurum; si lux, lucem; quidquid illud est, hoc misit, et miscuit visceribus gens tenebrarum, dicunt, et fabricavit inde mundum.
Hic et Pæonios arcano sulfure fontes, Hic Phœbo digna et Musis venerabere vatum Ora excellentum, sacras qui carmine silvas, Quique Syracosia resonant Helicona Camena. 30 Promtæ gens linguæ: ast eadem, quum bella cieret, Portus æquoreis sueta insignire tropæis. Post dirum Antiphatæ sceptrum et Cyclopia regna, Vomere verterunt primum nova rura Sicani.
Agnoscunt longe regem lustrantque choreis, quarum quae fandi doctissima Cymodocea pone sequens dextra puppim tenet ipsaque dorso eminet ac laeva tacitis subremigat undis, tum sic ignarum adloquitur: 'Vigilasne, deum gens, Aenea? Vigila et velis immitte rudentis.
Multa adeo nequidquam ausi; pressitque tyrannus Janiculum incumbens: ubi mox, jam pace probata, Compressere odia, et positum cum fœdere bellum, Obsidibusque obstricta fides, mansuescere corda 490 Nescia, pro Superi! et nil non inmite parata Gens Italum pro laude pati!
Hersiliam cerne: hirsutos quum sperneret olim Gens vicina procos, pastori rapta marito Intravitque casæ, culmique e stramine fultum Pressit læta torum, et soceros revocavit ab armis. 815 Adspice Carmentis gressus: Evandria mater Hæc fuit, et vestros tetigit præsaga labores.
«Item, propousent li dit frere que la sancta cros du Temple, la quela grecia vesiblement e manifesta levo miet [?] del cros de la persona en qui est, la quel sancta cros est et sol esser en poder deus Templiers, se il fussent tieus gens que om dit, no demorera ni se leysera garder
Ille etiam patriis agmen ciet Ocnus ab oris, fatidicae Mantus et Tusci filius amnis, qui muros matrisque dedit tibi, Mantua, nomen, Mantua, dives avis; sed non genus omnibus unum: gens illi triplex, populi sub gente quaterni, ipsa caput populis, Tusco de sanguine vires.